Op deze pagina wordt de Siebe Gorman helmduik uitrusting van DuikTeam IJmond beschreven waarmee gasten kunnen helmduiken. 

De Siebe Gorman duikhelm
De koperen duikhelm bestaat uit twee hoofddelen namelijk de duikhelm en het borststuk. Het borststuk is gemaakt van vertinde koperplaat met een versterkte buitenrand die voorzien is van 12 koperen/messing draadeinden. Deze einden passen door de 12 gaten in de rubberen kraag van het duikpak en vervolgens door bronzen strippen. De strippen zijn gemerkt en kunnen maar op 1 manier bevestigd worden. Door 12 vleugelmoeren wordt de rubber kraag vastgeklemd tussen de rand van het borststuk en de strippen. Op deze manier ontstaat er een waterdichte verbinding.

De bovenzijde van het borststuk heeft een regelmatig onderbroken draad waarop het helmgedeelte past. Een leren ring zorgt voor een waterdichte afdichting. Op de voor en achterzijde bevinden zich de pinnen waar aan de gewichten dienen te hangen.

De duikhelm is eveneens gemaakt van vertinde koperplaat en heeft aan de onderzijde een regelmatig onderbroken draad die past op die van het borststuk. De ruimte tussen de draadstukken is zo groot dat door een 1/8 draai de duikhelm vastzit op het borststuk. Aan de achterkant van de duikhelm is een kleine veiligheidspal aangebracht die in een openschulp op het borststuk valt. Op deze manier is de duikhelm op het borststuk geborgd.

Er zijn 3 ramen in de duikhelm aangebracht van 12 mm dik. De ramen aan de zijkanten worden beschermd door traliewerk. Het ronde frontglas zit in een montuur zodat dit glas uit de duikhelm geschroefd kan worden. Hierdoor kan de duiker snel en zo lang mogelijk buitenlucht ademen.

Bij het helmduiken komt de toegevoerde lucht de duikhelm binnen door de terugslagklep van de inlaat. De inlaat zelf is met 4 blinde bolkopboutjes aan de duikhelm bevestigd. De verbinding tussen inlaat en terugslagklep is mogelijk door een draadverbinding. De klep in de inlaat bestaat uit een metalen klep en klepsteel die door een lichte koperen veer op een conische zitting wordt gedrukt. De lucht die door de slang wordt toegevoerd kan de druk van de veer makkelijk overwinnen en de klep lichten, maar geen lucht kan uit de duikhelm naar buiten ontsnappen door de slang. De terugslagklep is aangebracht om te voorkomen dat de helm, bij breuk van de slang leeg zou lopen.

De toegevoerde en uitgeademde lucht ontsnapt door de uitlaat ook wel ontlastklep genoemd. Deze bevindt zich aan de rechterkant van de helm, op de hoogte van het oor. Deze positie voorkomt dat het zicht van de duiker gehinderd word door luchtbellen. De klep is net als die bij de inlaat een terugslagklep alleen werkt zij in tegenovergestelde richting van de inlaatklep. Laat toe dat de lucht uit de duikhelm kan stromen maar voorkomt dat er water naar binnen stroomt. De druk van het water drukt de klep in zijn zitting. Voordat de lucht kan ontsnappen, moet de druk in de duikhelm groter zijn dan de druk van het water op hoogte van de klep. Bovendien zit er ook nog een veer in die met de waterdruk meewerkt. De spanning van deze veer kan veranderd worden door het in of uit draaien van een schroef aan de buitenkant van het klephuis die door de duiker zelf te allen tijde geregeld kan worden.

Door de klep naar binnen te draaien wordt de spanning van de veer vergroot en dus de druk in het pak waardoor er meer lucht in de duikhelm en het pak komt. Men kan het pak nu ook uit trimmen. Er is een aanslag ingebouwd om te voorkomen dat de klep te ver naar binnen of naar buiten wordt gedraaid. De klepsteel is doorgevoerd door de bovenkant van het klephuis zodat de duiker door de steel te lichten snel lucht uit het pak kan laten ontsnappen. Dit kan hij aan de binnenkant van de duikhelm doen waar een schotel op de klepsteel zit of aan de buitenkant met zijn handen.

Opstijgen met gebruik van dit systeem moet eerst goed geoefend worden. Op de duikhelm bevindt zich linksvoor beneden de een kraan die van buitenaf met de hand kan worden geopend en gesloten. Deze kraan noemt men de spuwkraan. Als het glas van de duikhelm beslagen is kan men de kraan openen, water aanzuigen en tegen het glas spuwen. Men kan als men ervaren is de kraan ook gebruiken als ontlastklep.

De tweecilinder luchtpomp van Siebe Gorman  
De pomp die gebruikt wordt bij het helmduiken is een dubbelwerkende tweecilinderpomp. Dit houdt in dat een cilinder bij elke slag dubbel werkt. Dus als de cilinder bijvoorbeeld naar boven gaat perst hij aan de bovenkant lucht naar de duiker en tegelijkertijd zuigt hij aan de onderkant buitenlucht aan. De tweede zuiger gaat op dat moment naar beneden en perst dan aan de onderkant en zuigt aan de bovenkant. Door dit principe was de pomp in staat genoeg lucht te verplaatsen om twee duikers tot een maximale diepte van 50 meter van lucht te voorzien.

Toen de Nederlandse Marine in de jaren tachtig nog met deze uitrusting werkte was de maximale diepte al teruggedraaid tot 10 meter voor twee en 30 meter voor 1 duiker. Deze maatregel is genomen i.v.m. de leeftijd van de apparatuur en de veiligheid van de duiker. Er waren al langere tijd moderne systemen in gebruik(o.a. de Kirby Morgan helm) die in zowel technisch als commercieel opzicht veel beter waren. Zal wel een stuk traditie zijn geweest. De zuigers bestaat uit een hardhouten kern waar een leren cup omheen is getrokken. De cilinders zijn gegoten, materiaalsoort is een soort gietstaal. Boven op elke cilinder bevind zich een kraan met reservoir om de zuiger te smeren. Er wordt gesmeerd met olijfolie, dit is onschadelijk voor de duiker en het blijft niet aan de bewegende delen van de pomp plakken. Alle lageringen en sommige hulpdelen zijn van een brons legering gemaakt.

Het supportframe is van gietijzer en de krukas van smeedstaal. Om de twee cilinders zit een koperen bak die van buitenaf gevuld kan worden met warm of koud water, net wat er nodig is. Aan de voorzijde van de pomp zitten twee druk/dieptemeters en twee aansluitingen voor de luchtslang. De twee gietijzeren wielen zijn voorzien van een exentrisch, taps toelopend, vierkant gat en passen maar op een manier. Houd de tekst op de wielen aan de buitenkant en je zit goed. De handvaten aan de slinger zijn gemaakt van bakeliet.

De luchtslang
De luchtslang van de helmduiker wordt gemaakt in lengtes van 15 meter, zo een lengte noemt men een Rek. Er zijn twee soorten slang. De drijvende, rood gekleurd, en de zinkende, zwart gekleurd. Gebruik b.v. geen rode slang bij een wrak. De slang kan verlengd worden door koppelstukken te gebruiken die men samenbouwt met een pakking tussen de wartels. De samen stelling van de slang is als volgt(van binnen naar buiten)een laag India-rubber, drie lagen canvas, twee lagen rubber(waartussen een staaldraadspiraal), twee lagen canvas, een laag India-rubber. De inwendige diameter van de slang is ongeveer 15 mm en de proefdruk is 25 bar.

Het duikpak
Het helmduikpak is van oudsher gemaakt van twee lagen twill met daartussen een laag India-rubber. Het heeft een dubbele kraag, een binnenkraag van hetzelfde materiaal en een buitenkraag van gevulkaniseerd India-rubber. De buitenste kraag is voorzien van 12 gaten passend op het borststuk .De polsen worden afgesloten door seals van India-rubber. Deze pakken zijn bijna niet meer te verkrijgen. We gebruiken vandaag de dag moderne rubberen pakken met een aangepaste kraag.

Het duikersmes
Het mes wat wij bij het helmduiken gebruiken is geen origineel mes. Het is begin/ midden jaren 90 gemaakt door onze medeoprichter Rinus Oostland. Het is een exacte kopie van het Siebe Gorman mes. Het lemmet is gemaakt van RvS en het handvat van pokhout. De schede is gemaakt van messing. De maatvoeringen zijn van een originele tekening afgehaald. Er zijn er in totaal 4 van gemaakt. 

De duikschoenen
Wij maken gebruik van drie soorten duikschoenen bij het helmduiken. Als eerste de oude schoenen die zijn gemaakt bij de firma Siebe Gorman. Ze worden niet veel gebruikt omdat de maatvoering voor onze pakken wat aan de kleine kant is.

Dames gebruiken ze nog wel omdat die vaak kleinere voeten hebben. Ten tweede zijn er de RVS schoenen die we zelf gemaakt hebben. Deze worden ook veel gebruikt bij de AH-3 duikhelm en de Mark 5 helm. En ten derde zijn er de schoenen gemaakt bij de firma Drager. Deze schoenen worden het meest bij het helmduiken gebruikt. De schoenen worden vastgezet met leren riemen en gespen. Alle schoenen wegen 6 kg per stuk.

De T-sleutels
De T-sleutels worden gebruikt om de moeren op het schouderstuk aan te draaien. Zijn gemaakt van een bronsmessing legering. Er zijn een aantal soorten in gebruik afhankelijk van het type helm.

De koppelingen
De koppelingen waarmee de umbilical aan de duikhelm of maskers worden bevestigd zijn koppelingen van Walter Pratz type L-006. De "vrouwtjes" die aan de helm/masker kant zit heeft een beveiliging. Er zit een ring die opgetild en gedraaid moet worden zodat het schuivende gedeelte van de koppeling niet meer kan bewegen. De koppeling is nu geborgd. Bekijk dit goed en herhaal de handeling een aantal keren. Niet vergeten want zonder borging kun je bij een wat oudere koppeling de twee delen uit elkaar trekken.

De gewichten en loodgordels
Bij het helmduiken gebruiken we twee gewichten, die we het rug en het borstlood noemen. Het woord zegt het al, ze zijn gemaakt van lood. Het gewicht van de twee blokken bij elkaar is 32 kg. Deze zijn zodanig gevormd dat ze zo weinig mogelijk hinder geven aan de duiker. Zonder deze loodblokken komt de helmduiker niet onder water.

De radio
De radio die we bij het helmduiken gebruiken is een Siebe Gorman MK 7 radio. Werk op batterijen (8 maal 1,5 volt) en er kan met twee duikers tegelijker tijd gewerkt worden.

Verlichting
Er staan twee lampen tot onze beschikking beide met een voeding van drie batterijen. De eerst is de Siebe Gorman lamp met het bolle glas. De tweede lamp is een Siebe Heinke staaflamp. Beide lampen zijn gemaakt van een messinglegering en daarna verchroomd. De lichtopbrengst van deze lampen is niet van dien aard dat je er veel meer mee kunt zien in de Hollandse wateren maar ze hebben wel een hoge decoratieve waarde.

Het kraagkussen
Dit is een ovaal kussen met een opening waar het hoofd doorheen past. Het is gemaakt van een soort linnen en gevuld met paardenhaar en wordt met linten onder de oksels vastgebonden. Het wordt weinig gebruikt, in de praktijk heb je er vaak meer last dan gemak van of je moet de last van de duikhelm niet kunnen dragen.